कोरोनापछिको विश्व : नयाँ शक्ति समीकरणको सम्भावना

धर्मेन्द्र झा

दोस्रो विश्वयुद्धपछि संसारमा विकासको नेतृत्व अमेरिकाले गरेको मानिन्छ। स्वयं अमेरिका आफूलाई स्वघोषित विश्व नेता मान्छ। यो सत्य हो वा होइन बहसको विषय हो। सत्य मान्ने हो भने एउटा प्रश्न खडा हुन्छ– अमेरिका नेतृत्वको विश्वले कस्तो विकास गरेछ त?

सँगै अर्को पनि प्रश्न उठ्छ– बेलायत, फ्रान्स, स्पेन, इटाली, जर्मनी, बेल्जियम, इरान, दक्षिण कोरिया, इरान, साउदी अरब, जापान, अस्ट्रेलिया, भारत, चीन, रुसजस्ता राष्ट्रले केका आधारमा शक्तिको मूल्यांकन गरेका रहेछन्?

हो, एकताका अमेरिका शक्तिसम्पन्न थियो। सबैले स्वीकार पनि गर्थे। टाइम पत्रिकाका संस्थापक प्रकाशक हेनरी लुसेले त ‘अमेरिकी शताब्दी’ नै प्रचलनमा ल्याए। तर कोरोनाले अमेरिकाको यस अवस्थामा परिवर्तन ल्याएको छ।

अमेरिकाबारे यहाँ द्वन्द्व र शान्तिसम्बन्धी प्रख्यात विद्वान् योहान गाल्टुनको अभिव्यक्ति सान्दर्भिक छ। उनले २००९ मा आफ्नो पुस्तकमा भविष्यवाणी गरेका थिए– सन् २०२० सम्ममा अमेरिकी साम्राज्य पतन हुनेछ।

यद्यपि भविष्यवाणी सबै सत्य हुँदैनन्। कोरोना महामारी न्यूनीकरणका सन्दर्भमा सबैको ध्यान अमेरिकातर्फ केन्द्रित छ। तर अमेरिका स्वयं अन्योलमा छ। मानसिक रूपमा अमेरिका अहिले जति निरीह इतिहासमा कहिल्यै देखिएको थिएन।

कोरोना महामारीले स्वयं अमेरिका आजित छ। निश्चय पनि यतिबेला उसको ‘शक्ति’ कम हुँदै गएको छ।

पुरा पढ्नुस् https://www.nepalsamaya.com/detail/35592